ده قدم برای زیباتر خواندن
چطور زیباتر بخوانیم ؟
اگر می‌خواهید زیبا خواندن را یاد بگیرید، باید بدانید که علاوه بر آواز خواندن و بُرد صدا، جنبه‌های زیاد دیگری وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد. اکثر خوانندگان بزرگ آواز خواندن را از سن پایین شروع کرده‌اند. با این حال، این موضوع همیشه صدق نمی‌کند، زیرا برخی از خوانندگان در سنین پایین به سختی می‌توانستند چیزی بخوانند، اما از طریق آموزش‌های صدا توانستند بهتر خواندن را یاد بگیرند، پس هیچ‌گاه از یادگیری و تمرین دست برندارید.
اگر نمی توانید خوب بخوانید، دلسرد نشوید. تا زمانی‌که شما مایل به یادگیری هستید و آن اشتیاق سوزناک را برای خواندن دارید، می‌توانید به هدفتان برسید. برای یادگیری اینکه چگونه به زیبایی بخوانید، باید نکات زیر را در نظر بگیرید.
نکاتی برای زیباتر خواندن :
قدم اول : قبل از خواندن، صدای خود را گرم کنید
آواز خواندن شامل استفاده از عضلات است و شما دقیقا مثل یک ورزشکار، قبل از اینکه پای میکروفون بروید باید گرم کردن صدا را انجام دهید. برای جلوگیری از فشار آمدن بیش از حد به صدا، باید برخی روش‌های گرم کردن صدا را دنبال کنید. با صداهای ساده شروع کنید و چند گام را اجرا کنید.
چرا و چطور گرم کردن صدا را انجام دهید؟
گرم کردن صدا باید تدریجی باشد به طوری که سیستم صوتی به آرامی در حال و هوای خواندن قرار بگیرد. ماهیچه‌ها باید در کارهای ساده مورد استفاده قرار بگیرند مثل صداهای ساده یا حتی نفس کشیدن. پس از آن می‌توانید صداهای پیچیده‌تری را اجرا کنید. گرم کردن صدا (لیپرول، هامینگ و …) روش خوبی برای حفظ کیفیت صدا در طول اجرا است تا بعد از اجرای چند خط، دچار گرفتگی صدا نشوید.
قدم دوم: ژست صحیح بدن هنگام خواندن (حفظ پاسچر مناسب)
آواز خواندن درست مثل یادگیری نواختن سازهای موسیقی، با یادگیری تکنیک‌های صحیح و تمرین زیاد به دست می‌آید. البته که همه می‌توانند بخوانند، اما همه نمی‌توانند یک آهنگ را به زیبایی بخوانند. تمرکز، وقت گذاشتن و توجه به جزییات برای تسلط بر هنرِ زیبا خواندن لازم است. شما باید بتوانید وضعیت صحیح به بدنتان بدهید، درست نفس بکشید و بدانید که چگونه صدای خود را شکل دهید. با توجه به این نکات، باید بتوانید آهنگی را به زیبایی خوانندگان مشهور بخوانید.
قدم سوم: با احساس خواندن
ارتباط عاطفی با موسیقی به عنوان یک خواننده یک پلۀ مهم در جریانی است که از شما خواننده‌ای خوب می‌سازد. یک وابستگی عاطفی کامل به یک آهنگ وقتی به وجود می‌آید که شما بتوانید با وقایع موجود در آهنگ ارتباط برقرار کنید. برای به دست آوردن رتبۀ بالا به عنوان خواننده، باید در جنبه‌های مختلف خوانندگی موفق باشید. تنوع تُن صدا یکی از مهمترین اجزای یک آهنگ است. شنوندگان هم با روشی که شما صداهای مختلف را می‌خوانید، همراه می‌شوند. اما مهم‌تر از همه، اگر مخاطبان شما، احساسات موجود در آهنگ شما را حس کنند، تحت تاثیر آن آهنگ قرار خواهند گرفت. شما باید آهنگی بخوانید که خاطرات را در شنونده بیدار کند.
قدم چهارم: از خواندن با دهان بسته بپرهیزید
مهمترین چیزی که باید در هنگام خواندن به یاد داشته باشید این است که دهان خود را کاملا باز کنید و با تمام وجود آواز بخوانید. خوانندگان به اشتباه این تصور را دارند که وقتی دهان خود را باز می‌کنند احمقانه به نظر می‌رسند و به همین دلیل با دهان بسته و فقط با جدا کردن لب‌ها آواز می‌خوانند و مخاطب به سختی می‌تواند صدای آن‌ها را بشنود. پس نکته چیست؟ فقط جلوی آینه بایستید و این کار را امتحان کنید و خواهید دید که منظور چیست. سعی کنید موقع ارائۀ آهنگ، از خوانندگان اپرا پیروی کنید. فقط در این صورت می‌توانید متن شعر را بشنوید و درک کنید. لحن آهنگ نیز واضح می‌شود. آواز خواندن با لب‌های جدا از هم (دهان بسته) باعث می‌شود که آهنگ یکنواخت به گوش برسد.
یک اشتباه متداول در بین خواننده‌ها :
یک اشتباه بسیار متداول که بعضی از خوانندگان مرتکب شده اند این است که از باز کردن دهان خود و آواز خواندن با صدای کامل که از گلو می‌آید خودداری می‌کنند. این احتمالا به خاطر همان تصور غلط است که اگر دهانشان را باز کنند خوب به نظر نمی‌آیند. خب، این فقط نشان می‌دهد که چقدر در اشتباهند. تنها راه برای صحیح و شفاف ساختن ادای کلمات توسط شما این است که دهان خود را باز کنید و کلمات را به صورت صحیح بیان کنید تا شنوندگان بتوانند آنچه شما می‌خوانید را درک کنند. یک مثال خوب برای این مورد، خوانندۀ معروف جاش گروبان است.
قدم پنجم: شفاف خواندن
برای زیباتر خواندن، باید جنبه‌های شفافیت و رزونانس را در نظر داشته باشید زیرا این‌ها عواملی هستند که تأثیر مستقیمی بر کیفیت آهنگ دارند. هر کسی سلیقۀ متفاوتی در موسیقی دارد، اما بین همۀ خوانندگان خوب فاکتورهای مشترکی وجود دارد. مخاطب باید بتواند کلمات و نت‌ها را بشنود، بدون اینکه در صندلی خود جا به جا شود و مجبور شود برای فهمیدن جزییات خود را به جلو بکشد. اگر بدون تلاش و سختی شنیده شوید، به شفافیت لازم رسیده‌اید. رزونانسِ ارتعاشات عمیق و تقریبا ناخودآگاه، چیزی است که تمام خوانندگان خوب به دنبالش هستند. شما باید اطمینان حاصل کنید که مخاطب می‌تواند متن شعر شما را به وضوح بشنود طوری که جذب آهنگ شود.
قدم ششم: کنترل صحیح میزان صدا
تصور غلط دیگر در بین برخی از خوانندگان این است که اگر با صدای بلند می‌خوانند، پس شفافیت دارند. بلندی صدای خوانندگی شما باید برای گوش دلپذیر باشد و باید بتوانید میزان صدای خود را کنترل کنید تا در طول اجرای آهنگ، کیفیت صدی یکسانی را حفظ کرده باشید و تارهای صوتی خود را تحت فشار قرار ندهید. بلند خواندن فقط صدای زیادی را تولید می کند که شاید برای موسیقی هوی متال مناسب باشد، اما وقتی در سبک‌های دیگر می‌خوانید، گوش آزار است.
قدم هفتم: زمانبندی تمپو (درک ریتم و تمپو)
هماهنگی دقیق زمانی، مسئلۀ مهمی در خواندن نیست، مگر اینکه در حال خواندن آکاپلا باشید. یک ترفند این است که به آرامی پای خود را هماهنگ با زمان موسیقی به زمین بزنید و تصور کنید که موسیقی پس زمینه برای شما پخش می‌شود. تعداد دفعاتی که پای خود را به زمین زده‌اید را بعد از یک مکث بشمارید و مطمئن شوید که شما و نوازندۀ همراه شما با هم هماهنگ هستید. این به شما کمک می‌کند تا زمان خود را حفظ کنید و جوری به نظر نمی‌رسد که انگار برای تمام کردن آهنگ عجله دارید.
قدم هشتم: در محدوده‌ی صدای خود بخوانید (در محدوده‌ی امن صدای خود، بیشتر بخوانید)
دامنۀ نت‌ها در افراد مختلف متفاوت است. بعضی افراد با خواندن گام‌های بالا راحت نیستند در حالی که بعضی‌ها دوست دارند تمام روز سوپرانو بخوانند! شما باید بتوانید محدودۀ صدای خود را با تمرین به دست بیاورید تا نت‌هایی را که راحت تر اجرا می‌کنید را شناسایی کنید.
و اما بخش پایین محدودۀ صدای شما کجاست ؟
بخش پایین محدودۀ صدای شما جایی است که پایین‌ترین نت را بدون شکست صدا می‌توانید بخوانید و قسمت بالای صدا شما، بالاترین نتی است که بدون شکست صدا اجرا می‌شود. محدودۀ صدای شما، بین پایین‌ترین نت و بالاترین نت قرار دارد و باید همیشه با صداسازی و تحت نظر یک مربی صداسازی، این محدوده را افزایش دهید.
قدم نهم: کوک بخوانید
کوک خواندن بسیار مهم است. بنابراین ضروری است که هر نت را همانطور که انتظار می‌رود اجرا کنید. مهم نیست که چقدر یک نت را خوب می‌خوانید. تا زمانی که آکوردها را نامنظم و ناکوک می‌خوانید، گوش‌خراش خواهید بود!
نکتۀ قابل توجه این است که کار کردن با ساز، پیانو، گیتار و … می‌تواند گوش شما را تقویت کند.
قدم دهم: با استایل خودتان بخوانید
خاص بودن در خوانندگی، ویژگی‌ای است که باید برای آن مهارت کسب کرد. برای رسیدن به این هدف، شما باید از صدای منحصر به فرد خود استفاده کنید و سعی نکنید از شخص دیگری کپی کنید، چرا که صدای خود را در خطر آسیب قرار می‌دهید.
برای اینکه بتوانید به زیبایی بخوانید، لازم است که با صدای خودتان راحت باشید. از نوع صدایی که دارید راضی باشید و از آن مراقبت کنید تا استانداردهای آن تا جایی که ممکن است به استانداردهای هنرمندانی که الگوهای شما هستند نزدیک‌تر شود.
چند راهنمایی دیگر
داشتن صدایی که از نظر موسیقیایی عالی باشد یک مبحث است و توانایی خواندن بدون زحمت و راحت جلوی مخاطبین یک مبحث کاملا جداست که نیاز به اعتماد به نفس و انگیزه دارد. اما مطمئن باشید که می‌توانید آن را با صبر و پشتکار پرورش دهید. مراجعه به یک مربی برای رشد این خصوصیات ضروری نیست اگرچه خیلی‌ها این کار را می‌کنند. اگر بتوانید این مهارت‌ها را در خانۀ خود پرورش دهید، کفایت خواهد کرد.
(می‌توانید دورۀ آموزش نوین صداسازی علیرضا پوراستاد را در اینجا مشاهده کنید)
- برای شروع تمرین خود ترانه‌ای روان را انتخاب کنید که با آن آشنایی دارید. تلاش برای خواندن یک سبک غیرمعمول و یک آهنگ دشوار، اشتباهی بزرگ است!
- همیشه هنگام خواندن بایستید. این کار به شما کمک می‌کند تا عمیق و طولانی نفس بکشید، و بتوانید نت‌های طولانی را به راحتی نگه دارید. وضعيت نشسته برای نفس‌های طولانی مناسب نیست.
- اگر هر مشکل خاصی در فهمیدن نت‌ها یا خواندن آواز بخصوصی دارید، می‌توانید برای کمک به یک مربی مراجعه کنید.
- تمرین داشتن بسیار مهم است. فقط چند بار خواندن قبل از تمرین به اندازۀ کافی مفید نیست. تمرین منظم در خوانندگی برای اعتماد به نفس ضروری است، اینکه متوجه شوید کجا نفَس خود را نگه دارید و کجا آن را آزاد کنید به اجرای مناسب آهنگ کمک می‌کند.
- به یاد داشته باشید که هنگام خواندن، استفادۀ شما از عضلات، با زمانی که صحبت می‌کنید متفاوت است و فقط با تمرین منظم می‌توانید این عضلات را رشد دهید و قوی کنید.
- یاد بگیرید که صدای خود را کنترل کنید و میزان صدا را در حد مناسب نگه دارید و همزمان مراقب باشید که به تارهای صوتی خود فشار نیاورید.
اگر خواسته‌ای وجود داشته باشد، قطعاً راهی هم وجود دارد. عزم و اراده است که می‌تواند شما را به خواننده ای بهتر تبدیل کند. همه با محدودۀ صدای پنج اکتاوی مثل ماریا کری یا صدای شاداب و جذاب مانند جنیفر لوپز به دنیا نمی‌آیند. اما همیشه می‌توانید با کمی تلاش، خواننده‌ای خوب با صدایی زیبا باشید.
نویسنده : علیرضا پوراستاد
برگرفته از مقالۀ جِیمز مَن(مربی صدا)
